Enski
knattspyrnumaðurinn Sam Tillen kemur oft og iðulega með góða pistla á www.fotbolti.net og gaman hefur mér fundist að lesa pistlana
hans hingað til. Þó verð ég að fetta fingur út í síðasta pistil hans að
knattspyrnumenn séu ekki fyrirmyndir annarra og sér í lagi barna „og setja ekki
staðal í siðferðiskennd“ (Tillen, 2012) þegar á það var minnst í
breskum sjónvarpsþætti, að oflaunaðir og [fordekraðir] knattspyrnumenn höguðu
sér eins og hálfvitar innan sem utan vallar þegar þeir í raun og veru ættu að
gera sér grein fyrir því að þeir væru einmitt fyrirmyndir.
Þegar kemur að
uppeldi barna þá hefur allt áhrif, bæði góð eða slæm, hvaða nafni sem það
gegnir. Menn og konur sem hafa knattspyrnu (og öðrum íþróttum) að aðalatvinnu
eru (því ver og miður í mörgum tilfellum) fyrirmyndir barna og unglinga rétt
eins og allar aðrar hliðar margbreytileika lífsins. Sam Tillen tekur sem dæmi
Paul nokkurn Gascoigne í pistli sínum, enskan atvinnumann í knattspyrnu, sem
sinn innblástur en samt þó ekki sem eiginlega fyrirmynd (Tillen, 2012).
Gazza eins og
hann var kallaður, var jafnþekktur fyrir slæmu hliðar sínar rétt eins og að
eltast við leðurtuðruna, sem margir elska að annað hvort að gera (hvort sem
þeir fá borgað fyrir það eður ei) eða að horfa á atvinnumenn gera það (og
jafnvel borga fyrir það mánaðarlaun sín). Gazza hóf feril sinn sem atvinnumaður
í unglingaliði Newcastle 1983 þá 16 ára gamall. Eitthvað sem gamall kennari
hans sagði að möguleikarnir á því að það gerðist væru einn á móti milljón (Gascoigne og Davies, 2004).
Þrátt fyrir að vera ungur að aldri þá var Gazza
hokinn af reynslu og henni ekkert endilega svo góðri og gæfulegri.
Heimilisaðstæður voru ekki góðar, fjölskyldan bjó þröngt í húsnæði á vegum
borgarinnar, flutti oft og því miður var fjölskyldan ekki laus við
heimilisofbeldi. Faðir hans varð óvinnufær vegna heilablóðfalls og Gazza varð
vitni að því þegar yngri bróðir eins vinar hans lést þegar ekið var á hann.
Fyrsta áfengissopann smakkaði hann 14 ára gamall og varð veikur af og lofaði
sjálfum sér að smakka aldrei áfengi aftur, loforð sem hann náði að halda í heil
fjögur ár. Ekki leið á löngu að hann var farinn að stela úr búðum til þess að
geta fjármagnað fíkn sína í spilakassa og á einhverjum tímapunkti greindist
hann með þráhyggjuröskun. Þrátt fyrir þessi áföll var hann fjandi góður í
knattspyrnu, sérstaklega á sínum yngri árum og þar með væntanlega mörgum
fyrirmynd og innblástur en er á ferilinn leið hallaði undan fæti hjá honum og
þekktari varð hann fyrir ofbeldi og misnotkun áfengis og eiturlyfja meðal
annars (Stewart, 2008). Væntanlega þá blásið fáum
byr undir brjóst með þeirri hegðun sinni, en engu að síður, viss fyrirmynd.
Sam Tillen benti
á að hann hafi notið góðs af því að eiga foreldra sem kenndu honum að þekkja
muninn á réttu og röngu og nefnir að „ekki eitt augnablik hugsaði ég um að apa
þetta upp eftir honum“, þrátt fyrir að hann hafi sótt innblástur til Gazza (Tillen, 2012). En því miður, búa ekki öll
börn svo vel að eiga góða foreldra sem geta kennt börnum sínum góða siði, hvað
sé rétt og hvað sé rangt og þar fram eftir götunum. Börn sem fæðast í þennan
heim geta lent í því að eiga óhæfa foreldra, eða þá að foreldrar vilja þau ekki
og gefa þau til ættleiðingar eða yfirgefa þau jafnvel síðar meir á lífsleiðinni.
Slys geta gerst og foreldrar falla frá um aldur fram frá börnum sínum og svo
fram eftir götunum. Sorglegt en engu að síður staðreynd.
Börn læra það
sem fyrir þeim er haft og hvað ungur nemur, gamall temur. Þessi tvö spakmæli
sem má finna reglulega í páskaeggjum ár hvert eru sígild og eiga alltaf við.
Hvort sem maður á góða foreldra eða ekki, eða foreldra yfir höfuð. Ef foreldra
skortir þá leitar maður einfaldlega annað og þá væri nú gott ef það væru til
góðar fyrirmyndir til þess að líta upp til, líka í atvinnumennsku í
knattspyrnu. Það þarf nefnilega heilt þorp til þess að ala upp barn og keðjan
verður aldrei sterkari en veikasti hlekkurinn í henni leyfir.
Það ættu
hálaunaðir sem illa launaðir atvinnumenn, læsir sem ólæsir, í knattspyrnu að
huga að, áður en þeir gera einhvern skandal af sér, innan vallar sem utan.
Heimildir
Gascoigne, P. og Davies, H. (2004). Gazza : my story. London :: Headline.
Stewart, R. (2008). The life and times of Paul Gascoigne -
Telegraph. af http://www.telegraph.co.uk/sport/football/2292333/The-life-and-times-of-Paul-Gascoigne.html
Tillen, S. (2012). Fótboltamenn eru ekki
fyrirmyndir barna. 2012(24.
júlí). af http://www.fotbolti.net/fullStory.php?action=viewStory&id=130085
Engin ummæli:
Skrifa ummæli